Page 60 - نشریه سرا - سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان
P. 60
کتیبه
یا ِرمهربان
مطالعـــات راهبردی zمولف :دکتر میترا کسائی
آمایـــش سرزمیـن
ناشر :پژوهشکده مطالعات راهبردی
مرتـع‌داری (چـرای دام) را تجویـز می‌کنـد که توان تولیـدی برای این پیدایـش مقولـه آمایـش سـرزمین کـه در معنـای لغـوی هم‌معنی
کار نـدارد و گاهـی در قسـمتی تفرجـگاه دایـر می‌شـود که بـرای این آراسـتن و آمـودن اسـت عالوه بـر پیشـینه کنجکاوانـه بشـر از آغـاز
کار مناسـبتی نـدارد .ایـن مسـئله و صدهـا مسـئله دیگـر از ایـن نوع، خلقـت ،ناشـی از نادرسـتی نـوع اسـتفاده از سـرزمین بـوده اسـت.
باعـث پایه‌گـذاری دانـش جدیـدی بـه نـام آمایـش سـرزمین گردیـد. بدیـن معنـی کـه زمیـن ،آب و محیـط خـدادادی به‌خوبـی مدیریـت
آغـاز اصلـی ایـن مبحـث از اوایـل قرن بیسـتم اسـت که بشـر به این نمی‌شـود و از آن‌هـا به‌انـدازه تـوان یـا پتانسـیل آن بهره‌بـرداری
نکتـه پـی برد که بـرای آنکـه بخواهد بهره‌بـرداری باصرفـه اقتصادی نمی‌گـردد؛ ماننـد کشـت بوته‌هـای مارچوبـه در جنـوب ایـران
و مسـتمر از سـرزمین داشـته باشـد ،بهتر اسـت کـه رونـد بهره‌برداری به‌منظـور صـادرات بـه آمریـکا در دهـه چهـل و پنجـاه که سـال‌های
را در یـک چارچـوب برنامه‌ریزی‌شـده بـه نـام طـرح مدیریت بـه اجرا متمـادی زمیـن را بی‌حاصـل می‌کرده اسـت .یـا در زمینی خانه‌سـازی
گـذارد .از آن زمـان بـه بعـد ایـن واژه بـر سـر زبان‌هـا افتـاد و در می‌شـود و مصالحـی بـه کار مـی‌رود کـه بـه علـت تحـرک دائمـی
حوزه‌هـای مختلـف بیـان شـد تا بالاخـره با عنـوان مدیریت توسـعه یا گسـل‌های زیریـن زمیـن همـان مصالـح عامـل تلفـات جانـی و مالی
فـراوان می‌شـود کـه نمونـه آن را در زلزلـه قایـن می‌تـوان مشـاهده
آمایـش سـرزمین در جهـان پـا گرفت. کـرد .گاهـی نیـز مدیریـت مرتـع‌داری و کشـاورزی ،در دامنـه کوهی
به‌طورکلـی فراینـد آمایـش سـرزمین در ایـران شـامل سـه مرحله
ا ست :
مرحله اول :تهیه طرح پایه آمایش سـرزمین.
ایـن طـرح به‌منزله پایه‌ای اسـت بـرای اقدامات مربـوط به آمایش
سـرزمین کـه طـی آن فعالیت‌های موجـود در چهار بخش کشـاورزی،
صنعـت ،بازرگانـی و خدمـات کشـور شناسـایی شـده و خط‌مشـی‌های
آینـده بـرای توسـعه در ایـن چهار بخـش در چارچوب کلیـات و اصول
توسـعه در فضای ملی مشـخص شـد.
مرحله دوم :تهیه طرح آمایش مناطق.
شـامل شناسـایی و ارزیابـی تـوان اکولوژیکـی و اقتصـادی -
اجتماعـی سـرزمین در مناطـق و تهیه طـرح آمایش مناطق بر اسـاس
چارچـوب طرح‌شـده در مرحلـه اول اسـت .ایـن طـرح تصویـری از
قابلیـت توسـعه در بلندمـدت می‌باشـد و حـاوی کلیـه فعالیت‌هایـی
اسـت کـه بـرای توسـعه بایـد صـورت پذیـرد.
مرحله سـوم :تهیه برنامه‌های توسعه مناطق
طرح‌هـای آمایـش مناطـق ،فهرسـتی از برنامه‌هـا و فعالیت‌هایـی
را کـه بـرای توسـعه مناطـق ضـرورت دارد ارائـه می‌نمایند.
در ایـن کتـاب سـعی شـده عالوه بـر تبییـن مبانـی و مفاهیـم
آمایـش و نگاهـی اجمالـی بـه تاریخچـه پیدایـش آمایـش در جهان و
ایـران ،به بررسـی تحـولات صورت گرفتـه در مقوله آمایش سـرزمین
و جسـت‌وجوی علـل عملیاتی نشـدن اسـناد آمایش سـرزمین در نظام
برنامه‌ریـزی کشـور پرداخته شـود.
همچنیـن جمـع بنـدی موانـع و جایـگاه آمایـش در برنامه‌هـای
توسـعه و راهبردهایـی برای کاهش موانع اجرایـی آن در فصل انتهایی
کتـاب پیشـنهاد گردیـده اسـت کـه می‌توانـد بـرای علاقه‌منـدان بـه
موضـوع توسـعه جـذاب و کارآمد باشـد.
ســرا | فصلنامه تخصصی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان60
