Page 63 - Sara - Bahar1401

‫کتیبه‬

‫معماری دیروز‬

‫محلـه اسـفنجان تعلق داشـت‪.‬‬ ‫خانـه هـای قدیمـی بـا آن معمـاری بومـی و اصیلشـان بخشـی از‬
‫سـبک معماری بـه کار رفته در خانه طاهری سـمنان کـه نمونه‌ای‬ ‫هویـت و حافظـه تاریخـی شـهرها هسـتند‪ .‬در روزگارانـی کـه هنـوز‬
‫از خان ‌ههـای سـنتی درونگـرای ایرانـی اسـت‪ ،‬بـه اواخـر دوره قاجـار و‬ ‫سـیمای شـهرهایمان بـا انبوهـی از فـولاد و بتـن مشـوش نشـده بود‪،‬‬
‫اوایـل دوره پهلـوی تعلـق م ‌یگیـرد‪ .‬طـرح کلـی ایـن بنـا ماننـد سـایر‬ ‫خانـه هـا بـا خـاک و کاهـگل و در بسـتری از آگاهـی و تجربـه هـای‬
‫خانه‌هـای درونگـرا شـامل یک حیاط در مرکز بنا اسـت و سـایر فضاها‬ ‫دیریـن‪ ،‬بـا حیـاط هـای کوچـک و بزرگـی کـه در آنهـا درختـان انـار‬
‫و عناصـر در گرداگـرد حیـاط قـرار می‌گیرنـد‪ .‬مسـاحت خانـه طاهـری‬ ‫و انجیـر سـر بـه آسـمان مـی سـائیدند ‪ ،‬محـل زندگـی چندیـن نسـل‬
‫سـمنان در حـدود ‪ ۱۶۳۰‬و زیربنـای آن در حـدود ‪ ۱۲۴۰‬متـر مربـع‬ ‫از نیـاکان مـا بـود و امـروز اگرچـه سـاکنین آن خانـه هـا سالهاسـت‬
‫اسـت‪ .‬مصالحـی کـه در سـاخت ایـن بنـا بـه کار رفتـه اسـت شـامل‬ ‫کـه چهـره در نقـاب خاک کشـیده اند‪ ،‬امـا گاه خانـه هایشـان علیرغم‬
‫خشـت‪ ،‬چـوب و سـاروج م ‌یشـود کـه پـس از گذشـت سـا ‌لها هنـوز‬ ‫تحمـل آسـیب هـای ناشـی از گـذر زمـان‪ ،‬همچنـان اسـتوار و محکم‬
‫هـم دوام خـود را حفـظ کرد‌هانـد‪ .‬همچنیـن آجـرکاری سـردر ورودی‬ ‫ایسـتاده انـد‪ .‬ایـن خانه ها امـروزه یادگارهایـی از دوران قدیـم و جزئی‬
‫و نمازخانـه و گـچ‌کاری دیـواره اتا ‌قهـا تزئینـات اصلی بـه کار رفته در‬ ‫از میـراث فرهنگـی مـا و متعلـق بـه آیندگان ایـن آب و خاک هسـتند‪.‬‬
‫بنـا را شـامل می‌شـوند‪ .‬از سـایر زیبای ‌یهـای معمارانـه بـه کار رفته در‬ ‫بـا گذشـت زمـان سـاختار معمـاری در محیـط جغرافیایـی شـهرها‬
‫ایـن بنـا م ‌یتـوان بـه قو ‌سهـای فـراوان‪ ،‬گچ‌بـری سرسـتون‌ها و پایه‬ ‫تغییـر کـرده اسـت درصورتی‌کـه سـبک معمـاری بومـی‪ ،‬اصیـل و‬
‫تاریخـی خـاص هـر شـهر بـر اسـاس اقلیـم‪ ،‬مصالـح بومـی‪ ،‬فرهنگ‬
‫سـتون‌ها در ایوا ‌نهـا نـام بـرد‪.‬‬ ‫و سـبک زندگـی مـردم آن طراحـی م ‌یشـده اسـت‪ .‬شـهر سـمنان‬
‫از بخ ‌شهـای مختلـف خانـه طاهـری م ‌یتـوان بـه هشـتی‪ ،‬آب‬ ‫اگرچـه در سـالهای اخیـر از حیـث منظـر شـهری‪ ،‬دسـتخوش تغییرات‬
‫انبـار‪ ،‬بخـش اندرونـی‪ ،‬بخش بیرونـی‪ ،‬آشـپزخانه‪ ،‬ایوان‪ ،‬هشـتی‪ ،‬اتاق‬ ‫بسـیاری شـده اسـت اما همچنـان می تـوان ردپـای معمـاری بومی را‬
‫خـادم و زیرزمیـن را اشـاره نمـود کـه در گذشـته تمـام ایـن بخ ‌شهـا‬ ‫در قسـمت هـای جنوبی شـهر به چشـم دید‪ .‬بیشـتر خان ‌ههـای تاریخی‬
‫مـورد اسـتفاده سـاکنین خانـه بـوده اسـت‪ .‬ورودی این خانه هشـتی‌ای‬ ‫بافـت کهن شـهر سـمنان متعلـق بـه دوره قاجار بـوده و برخـی از این‬
‫بسـیار زیبا اسـت کـه با چند پلـه به حیاط مرکزی سـاختمان م ‌یرسـد‪.‬‬ ‫بناهـا بـه عهـد صفـوی و تیمـوری تعلـق دارنـد‪ .‬یکـی از ایـن خانه ها‬
‫خانـه طاهـری دارای دو حیـاط در شـمال و جنـوب بنا اسـت که با یک‬ ‫کـه اتفاقـا از حیـث معمـاری بنـا‪ ،‬زیبـا و چشـم نـواز مـی نمایـد خانـه‬
‫ردیـف پلـه و سـاختمانی بـا عـرض کـم از هـم جـدا شـده انـد‪ .‬جالب‬ ‫طاهـری اسـت کـه در جنوب غربی سـمنان و در محله اِسـ َفنجان (واقع‬
‫آنکـه اتـاق خدمتگزاران و آشـپزخانه کـه در زیرزمین و در ضلع شـرقی‬ ‫درخیابـان ابـوذر غفـاری) اسـت‪ .‬این خانـه اعیان نشـین کـه متعلق به‬
‫و شـمالی حیـاط واقع شـده اسـت با چنـد پلـه از حیاط قابل دسترسـی‬ ‫دوره قاجـاری اسـت در میـان باغـی بـزرگ و در نزدیکی خانـه رجبی و‬
‫بـوده و دو حیـاط عالوه بـر دسترسـی معمول کـه در بالا ذکر شـد‪ ،‬از‬ ‫بـه سـال ‪ ۱۳۴۶‬هجری قمری سـاخته شـد‪ .‬ایـن خانه در ابتـدا به خان‬

‫طریـق زیرزمیـن هـا هم بـه یکدیگـر دسترسـی دارند‪.‬‬

‫ســرا | فصلنامه تخصصی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان ‪59‬‬